Źródeł związków frazeologicznych i przysłów jest bardzo dużo. Są to na przykład: Biblia, mitologia, literatura, człowiek i części jego ciała, kultura i tradycja, wierzenia, rośliny i zwierzęta. To właśnie zwierzęta będą przedmiotem tego artykułu, a konkretnie – frazeologizmy i przysłowia, w których pojawiają się nazwy zwierząt.
Frazeologizmy i przysłowia z nazwami zwierząt:
- Baba z wozu, koniom lżej – kiedy czyjaś obecność jest uciążliwa, a odejście tej osoby powoduje ulgę.
- Bazgrać jak kura pazurem – mieć bardzo brzydki charakter pisma.
- Chodzić gęsiego – chodzić jeden za drugim.
- Ciągnie wilka do lasu – trudno uwolnić się od swoich przyzwyczajeń, szczególnie tych złych.
- Czarna owca – ktoś, kto negatywnie wyróżnia się na tle jakieś grupy, na przykład rodziny.
- Człowiek człowiekowi wilkiem – człowiek bywa nieżyczliwy względem drugiego człowieka.
- Czuć się jak ryba w wodzie – czuć się w czymś, gdzieś bardzo dobrze.
- Darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby – kiedy coś dostajemy za darmo, nie powinniśmy tego krytykować.
- Dostać małpiego rozumu – wpaść w szał, zachowywać się nieobliczalnie.
- Dumny jak paw – bardzo dumny.
- Dzielić skórę na niedźwiedziu – przedwcześnie się z czegoś cieszyć.
- Gdy kota nie ma, myszy harcują – kiedy przez jakiś czas nie ma kontroli, ludzie lekceważą reguły.
- Grosz do grosza, a będzie kokosza – sumienne odkładanie drobnych sum pozwoli po jakimś czasie na duży zakup.
- Gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała – ktoś, kto nie jest ostrożny w jakiejś kwestii, później ponosi tego konsekwencje.
- I wilk syty, i owca cała – kiedy uda się pogodzić dwa sprzeczne ze sobą interesy.
- Jak spaść, to tylko z wysokiego konia – warto podejmować ryzyko, ale tylko wtedy, kiedy może się ono okazać naprawdę opłacalne.
- Jajko mądrzejsze od kury – młodsza osoba chce być mądrzejsza od starszej, a z oczywistych względów jest to niemożliwe.
- Kaczka dziennikarska – nieprawdziwa informacja wykreowana przez dziennikarzy w celu podniesienia nakładu.
- Kiedy wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one – wchodząc do jakieś grupy społecznej, należy przestrzegać jej zasad.
- Końskie zaloty – zaloty mało wyszukane, mało subtelne.
- Kozioł ofiarny – ktoś, na kogo inni zawsze zrzucają winę.
- Krokodyle łzy – płakać nieszczerze.
- Kruk krukowi oka nie wykole – osoby, które prowadzą wspólne interesy, szczególnie nieuczciwe, nie będą działać przeciwko sobie.
- Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje – nie zawsze ten, kto dużo mówi, dużo robi.
- Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu – lepiej mieć coś niedoskonałego, ale dostępnego, niż coś doskonałego, co jest poza naszym zasięgiem.
- Lisie zamiary – złe, podstępne zamiary.
- Mądry jak sowa – bardzo mądry.
- Mieć muchy w nosie – dąsać się, okazywać niezadowolenie.
- Mieć węża w kieszeni – być skąpym.
- Nie wywołuj wilka z lasu – lepiej nie mówić o jakieś nieprzyjemnej sytuacji, żeby jej nie wywołać.
- Niedźwiedzia przysługa – ktoś, kto ma dobre intencje, robi coś, co szkodzi drugiemu człowiekowi.
- Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka – kiedy ktoś robi coś złego przez dłuższy czas, jest oprawcą, w później sam staje się ofiarą.
- Podłożyć świnię – spowodować, że ktoś znajdzie się w sytuacji trudnej, kompromitującej.
- O wilku mowa – kiedy nagle pojawia się ktoś, o kim się mówiło.
- Osioł konia nie spłodzi – należy racjonalnie patrzeć na swoje możliwości.
- Pierwsze koty za płoty – spróbować czegoś pierwszy raz.
- Płakać jak bóbr – płakać intensywnie, dużo, głośno.
- Powtarzać jak papuga – powtarzać po kimś bezmyślnie.
- Pracowity jak pszczoła/mrówka – bardzo pracowity.
- Psia pogoda – brzydka pogoda, deszczowo, zimno.
- Patrzeć jak wół na malowane wrota – patrzeć bezrefleksyjnie, bezmyślnie.
- Pokorne ciele dwie matki ssie – ktoś, kto jest cichy, nierzucający się w oczy często czerpie większe korzyści niż ktoś, kto jest głośny, łatwo zauważalny.
- Przyszła koza do woza – ktoś odrzucił czyjąś pomoc, a później przychodzi o nią prosić.
- Ptasi móżdżek – o kimś mało bystrym, mało inteligentnym.
- Robota nie zając, nie ucieknie – zachęcanie do odpoczynku.
- Uparty jak osioł – wyjątkowo uparty.
- Siedzieć cicho jak mysz pod miotłą – być bardzo cicho, starać się nie zwracać na siebie uwagi.
- Sokoli wzrok – o kimś, kto ma bardzo dobry wzrok.
- Spływać jak woda po kaczce – kiedy ktoś się czymś zupełnie nie przejmuje.
- Szczwany lis – o kimś przebiegłym, cwanym, sprytnym.
- Ślimaczyć się – robić coś bardzo wolno.
- Trafiło się ślepej kurze ziarno – przypadkowo trafić na coś dobrego.
- Trzymać dwie sroki za jeden ogon – kiedy ktoś chce osiągnąć dwa, często sprzeczne, cele jednocześnie.
- Tu leży pies pogrzebany – znaleźć przyczynę problemu.
- Wybierać się jak sójka za morze – kiedy długo się do czegoś szykujemy, a w końcu nie realizujemy planów.
- Zapomniał wół, jak cielęciem był – pouczanie kogoś młodszego wiekiem lub stażem przy jednoczesnym zapominaniu o tym, że kiedyś popełniało się te same błędy.
- Zapuszczać żurawia – podglądać ukradkiem, ściągać od kogoś.
- Zdrów jak ryba – bardzo zdrowy.
- Zjeść konia z kopytami – odczuwać ogromny głód.
- Żyć jak pies z kotem – kłócić się, żyć w niezgodzie.
Jak widać, zwierząt, które żyją w języku polskim jest bardzo dużo. Jakie jeszcze frazeologizmy i przysłowia z nazwami zwierząt przychodzą Wam do głowy? Jaki jest Wasz ulubiony frazeologizm, a jakie ulubione przysłowie, w których występują nazwy zwierząt? Dajcie znać w komentarzach!