You are currently viewing Imiesłowy – rodzaje

Imiesłowy – rodzaje

Imiesłów to nieosobowa forma czasownika, która ma cechy przymiotnika – zarówno składniowe (budowa zdania), jak i fleksyjne (odmienianie wyrazów). W polszczyźnie wyróżnia się także imiesłowy o funkcji podobnej do przysłówka. Właśnie dlatego wymienić można dwa podstawowe rodzaje imiesłowów – imiesłowy przymiotnikowe oraz imiesłowy przysłówkowe.

Imiesłowy przymiotnikowe dzielą się na imiesłowy przymiotnikowe czynneimiesłowy przymiotnikowe bierne. Z kolei imiesłowy przysłówkowe – na imiesłowy przysłówkowe uprzednieimiesłowy przysłówkowe współczesne.

Imiesłowy przymiotnikowe czynne:

  • są tworzone od czasowników niedokonanych
  • kończą się na: -ący, -ąca, -ące
  • przykłady: widzący, marząca, śpiące, wymagający, przymilająca
  • zdanie: Wymagający nauczyciel często robi sprawdziany i odpytuje przy tablicy.

Imiesłowy przymiotnikowe bierne:

  • są tworzone od czasowników dokonanych i niedokonanych
  • kończą się na: -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te
  • przykłady: wymarzony, omówiona, zdarte, otwarty, umyta
  • zdanie: Maciek kolejny raz wrócił z placu zabaw ze zdartymi kolanami.

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie:

  • są tworzone od czasowników dokonanych
  • kończą się na: -łszy, -wszy
  • przykłady: usiadłszy, wszedłszy, zrobiwszy, pożegnawszy, napisawszy
  • zdanie: Pożegnawszy gości, zabrałem się za sprzątanie mieszkania.

Imiesłowy przysłówkowe współczesne:

  • są tworzone od czasowników niedokonanych
  • kończą się na: -ąc
  • przykłady: robiąc, kończąc, myśląc, czując, mówiąc
  • zdanie: Mówiąc nieistotne rzeczy do Kasi, zastanawiałem się, jak jej powiedzieć, że straciłem pracę.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na to, że imiesłowy przymiotnikowe (zarówno czynne, jak i bierne) nie wymagają stawiania przecinków. Traktujemy je przecież dokładnie tak samo jak przymiotniki.

  • W bajkach Ignacego Krasickiego bohaterami są mówiące zwierzęta.
  • Kończący się rok uważam za wyjątkowo udany.
  • Wszystkie wymienione argumenty dowodzą słuszności mojej tezy.
  • Dzień otwarty w naszej szkole spotkał się z ogromnym zainteresowaniem.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku imiesłowów przysłówkowych (zarówno uprzednich, jak i współczesnych). Imiesłowy te należy zawsze oddzielać przecinkiem od orzeczeń.

  • Wypowiedziawszy swoje zdanie, wyszedł z sali.
  • Nakarmiwszy wszystkie zwierzęta, udał się na zasłużoną przerwę.
  • Zasypiał, marząc o zostaniu sławnym poetą.
  • Pisząc sprawdzian z matematyki, myślał o zbliżającej się lekcji wychowania fizycznego.

Ocena

Średnia ocena: 4.8 / 5. Liczba głosów: 20

Małgorzata Woźna

Małgorzata Woźna – magister filologii polskiej oraz kultury i praktyki tekstu, korepetytorka, korektorka i copywriterka, autorka bloga Prosty Polski, na którym od 2016 roku publikuje artykuły dotyczące języka polskiego. Pomaga uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych uporać się z trudnymi zagadnieniami literackimi i językowymi. Daje wskazówki Polakom na temat poprawności problematycznych form.
Powiadomienia o komentarzach
Powiadom o
guest
3 komentarzy
najnowszy
najstarszy oceniany
Inline Feedbacks
Pokaż wszystkie komentarze.