Blog

You are currently viewing Kontekst – co to jest? Matura 2023

Kontekst – co to jest? Matura 2023

Od 2023 roku matura z języka polskiego będzie wyglądała zupełnie inaczej. W 2022 roku żegnamy się z tzw. „starą maturą”, a w 2023 roku witamy z „nową maturą”. Znane ze starej matury teksty kultury zmieniają się na nowej maturze na konteksty. Wielu maturzystów zastanawia się, czym tak właściwie te konteksty są.

Warto podkreślić, że umieszczanie kontekstów w wypowiedziach na egzaminie maturalnym będzie obowiązkowe. Na maturze ustnej z języka polskiego każdy uczeń będzie musiał uwzględnić jeden kontekst, natomiast na maturze pisemnej z języka polskiego – minimum dwa konteksty.

Konteksty to odwołanie się do:

  • innego utworu literackiego niż wskazane w poleceniu
    Wskazówka: Warto znać lektury spoza kanonu.
    Przykłady: „Kamizelka”, „Latarnik”, „Mendel Gdański”.
  • teorii literatury
    Wskazówka: Warto mieć wiedzę na temat rodzajów i gatunków literackich.
    Przykłady: tragedia antyczna, powieść historyczna, ballada.
  • historii literatury
    Wskazówka: Warto wiedzieć, z jakiej epoki pochodzą książki.
    Przykłady: „Antygona” – antyk, „Lalka” – pozytywizm, „Chłopi” – Młoda Polska.
  • epoki literackiej
    Wskazówka: Warto znać najważniejsze prądy i tendencje panujące w epokach.
    Przykłady: zasada decorum (antyk), realizm (pozytywizm), chłopomania (Młoda Polska).
  • biografii autora
    Wskazówka: Warto znać życiorysy autorów.
    Przykłady: śmierć córki Kochanowskiego, konflikt Mickiewicza ze Słowackim, małżeństwo Wyspiańskiego
    z chłopką.
  • mitologii
    Wskazówka: Warto znać najpopularniejsze mity.
    Przykłady: mit o Prometeuszu, mit o Syzyfie, mit o Demeter i Korze.
  • Biblii
    Wskazówka: Warto znać najpopularniejsze przypowieści.
    Przykłady: przypowieść o synu marnotrawnym, przypowieść o siewcy, przypowieść o talentach.
  • historii
    Wskazówka: Warto znać przebieg najważniejszych wydarzeń historycznych i ich daty.
    Przykłady: 1830 – 1831 rok – powstanie listopadowe, 1863 – 1864 rok – powstanie styczniowe, 1918 – odzyskanie przez Polskę niepodległości.
  • filozofii
    Wskazówka: Warto znać najpopularniejsze filozofie, ich twórców i założenia.
    Przykłady: epikureizm, stoicyzm, nietzscheanizm.
  • spektaklu (spektakl teatralny, teatr telewizji)
  • dzieła kinematografii (filmy, seriale)
  • dzieła plastycznego (obrazy, rzeźby)
  • utworu muzycznego
  • kwestii politycznych
  • kwestii społecznych.

Jak więc widać, pojęcie „kontekstu” jest bardzo szerokie – obejmuje ono zarówno dzieła literackie, jak i dzieła kultury, zarówno dziedziny nauki takie jak literaturoznawstwo czy teoria literatury, jak i historia czy filozofia. Czy macie jeszcze jakieś wątpliwości dotyczące tego, czym jest kontekst? Napiszcie w komentarzach.

Ocena

Średnia ocena: 4 / 5. Liczba głosów: 134

Małgorzata Woźna

Małgorzata Woźna – magister filologii polskiej oraz kultury i praktyki tekstu, korepetytorka, korektorka i copywriterka, autorka bloga Prosty Polski, na którym od 2016 roku publikuje artykuły dotyczące języka polskiego. Pomaga uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych uporać się z trudnymi zagadnieniami literackimi i językowymi. Daje wskazówki Polakom na temat poprawności problematycznych form.

Ten post ma 12 komentarzy

  1. Małgorzata 17 gru 2022 Odpowiedz

    Jakie są rozstrzygnięcia dotyczące kontekstów społecznych ? Czy uczeń może odnieść się ogólnikowo np. do obecnej sytuacji społecznej tylko przez swoje obserwacje ? Nie przywołuje żadnego artykułu prasowego, nie odwołuje się do żadnego reportażu .

  2. Urszula 14 gru 2022 Odpowiedz

    Czy doświadczenie własne,osobiste przeżycie może być kontekstem ,np.w temacie dotyczącym błędu życiowego?

  3. Marta 11 paź 2022 Odpowiedz

    Czy kontekst może być osobym argumentem? Jeśli trzeba stworzyć 3 argumenty, jeden dotyczy lektury obowiązkowej, drugi zamieszczonego fragmentu, to trzeci trzeba również zbudować na podstawie tej lektury obowiązkowej łącznie z kontekstem, czy trzeci argument może dotyczyć wyłącznie wybranego kontekstu?

  4. Małgosia 25 wrz 2022 Odpowiedz

    Czy grę komputerową można uznać za kontekst kulturowy?

    1. Anonimowo 9 paź 2022 Odpowiedz

      moja polonistka mówiła, że można

  5. Marysia 7 lut 2022 Odpowiedz

    Przytaczany kontekst np. Dzieła kinematografii (film lub serial) musi być polskim utworem , czy może być to utwór zagraniczny i mało znany ?

    1. malwian 2 lut 2023 Odpowiedz

      moze byc cos mniej znanego i zagranicznego, chyba ze w poleceniu jest wskazane nawiazac do polskich dziel, aczkolwiek nie spotkalam sie nigdy z takowym

  6. Anonim 3 lut 2022 Odpowiedz

    Czy równi się kontekst z przykładem ,w przypadku ,np. ,,Pana Tadeusza „ .Kontekstem jest sam utwór ,a przykładem ,np . miłośc Tadeusza i Zosii?
    Dobrze myślę?

  7. Wiktoria 13 sty 2022 Odpowiedz

    Czy na kontekst potrzebny jest kolejny akapit czy mamy go używać w kontekście. Np. pisząc o dziadach cz. III kontekstem będzie napisanie co skłoniło autora do napisania czy jest to oddzielny akapit odnoszący się np. do rzeczywistości?

    1. Małgorzata Woźna 14 sty 2022 Odpowiedz

      Nie jest to jednoznacznie określone. Konteksty można umieszczać w tym samym akapicie co argument i przykład, można też stworzyć nowy akapit na każdy kolejny kontekst. To wszystko zależy od zamysłu kompozycyjnego autora pracy. Egzaminator ocenia po prostu, czy wszystko ma ręce i nogi 😉

    2. Anonimowo 5 lis 2022 Odpowiedz

      Podczas szkoleń przedstawiciele CKE sugerują, że lepiej, aby kontekst nie był osobnym akapitem, ponieważ ma być pogłebieniem, rozwinięciem myśli.

Dodaj komentarz