Wyróżniamy trzy rodzaje literackie – epika, liryka i dramat. Ich dokładniejszy opis i przykłady znajdują się poniżej.
1. Epika – proza (np. powieść, opowiadanie, nowela).
Tytuły: „Opowieść wigilijna”, „Kamienie na szaniec” (zobacz również pytania i odpowiedzi na sprawdzian z „Kamieni na szaniec„), „Syzyfowe prace”, „Lalka”, „Kamizelka”, „Latarnik”.
2. Liryka – poezja (np. fraszka, pieśń, tren).
Tytuły: „O żywocie ludzkim”, „List do ludożerców”, „Reduta Ordona”, „Do trupa”, „Na wieży Babel”, „Do polityka”.
3. Dramat – utwór, który służy do wystawienia na scenie (np. tragedia, komedia, tragikomedia).
Tytuły: „Dziady”, „Balladyna”, „Zemsta”, „Wesele”, „Tango”, „Antygona”.
Epika – najważniejsze pojęcia
– Akcja – pojęcie węższe, wydarzenia, „dzianie się”.
– Fabuła – pojęcie szersze, składają się na nią: akcja, czas, miejsce, bohaterowie, tło społeczne, tło historyczne.
– Narracja pierwszoosobowa – jest prowadzona w pierwszej osobie liczby pojedynczej (widziałem) i mnogiej (widzieliśmy), narrator jest subiektywny i niewszechwiedzący.
– Narracja trzecioosobowa – jest prowadzona w trzeciej osobie liczby pojedynczej (widział) i mnogiej (widzieli), narrator jest obiektywny i wszechwiedzący.
Liryka – najważniejsze pojęcia
– Autor – osoba, która napisała wiersz.
– Podmiot liryczny – osoba, która mówi w wierszu.
– Przedmiot/bohater liryczny – osoba/rzecz, o której się mówi w wierszu.
– Adresat/odbiorca – osoba, która czyta wiersz.
Dramat – najważniejsze pojęcia
– Akt – część dramatu składająca się ze scen, często związana ze zmianą miejsca i czasu.
– Scena – część aktu wyznaczona pojawieniem się lub zejściem postaci ze sceny.
– Dialog – rozmowa dwóch lub większej liczby osób.
– Monolog – wypowiedź jednej osoby.
– Didaskalia – podpowiedzi, wskazówki autora.
– Tekst główny dramatu = dialogi + monologi.
– Tekst poboczny dramatu = didaskalia.
