Jak napisać rozprawkę? Poniżej znajduje się schemat rozprawki maturalnej na przykładzie tematu: „Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia?” (matura pisemna z języka polskiego z 2016 roku).
Wstęp
- przedstawienie tematu
Np. Refleksji można poddać to, czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia. - ogólna, znana prawda („lanie wody”)
Np. Rozważania na ten temat prowadzili, prowadzą i z całą pewnością będą prowadzić twórcy tekstów kultury, w tym literatury. - próba definicji pojęcia z tematu
Np. Dzieje się tak dlatego, że każdy kogoś bądź coś kocha. Może być to drugi człowiek, my sami czy dostatnie życie. W tej pracy miłość będzie rozumiana w klasycznym tego słowa znaczeniu – jako silne uczucie, którym obdarzamy jakąś osobę. - teza lub hipoteza
Np. Zdecydowanie nie warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia – takie toksyczne uczucie może wywoływać myśli samobójcze, a nawet doprowadzić do śmierci.
Argument 1:
- tytuł, autor, bohater -> obowiązkowo
Np. W podanym fragmencie IV części „Dziadów” autorstwa Adama Mickiewicza przedstawiona została rozmowa Pustelnika-Gustawa z Księdzem. - epoka, gatunek, inni bohaterowie -> nieobowiązkowo
Np. W podanym fragmencie IV części „Dziadów”, dramatu niescenicznego z okresu romantyzmu, autorstwa Adama Mickiewicza przedstawiona została rozmowa Pustelnika-Gustawa z Księdzem. - cytaty (2-3)
Np. „Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, / I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy”; „książki zbójeckie”; „Tylem wytrwał, tyle wycierpiałem, / Chyba śmiercią bole ukoją”. - analiza tekstu (bez streszczania)
- potwierdzenie tezy lub odpowiedź na pytanie z hipotezy
Np. Jak widać, nieodwzajemniona miłość zniszczyła życie Gustawowi. Doprowadziła go do skrajnej rozpaczy i cierpienia, a końcowo skłoniła do popełnienia samobójstwa. W związku
z powyższym należy uznać, że zdecydowanie nie warto kochać.
Argument 2:
- tytuł, autor, bohater -> obowiązkowo
Np. Kolejnym nieszczęśliwie zakochanym bohaterem literackim może być Werter – postać
z „Cierpień młodego Wertera” autorstwa Johana Wolfganga Goethego. - epoka, gatunek, inni bohaterowie -> nieobowiązkowo
Np. Kolejnym nieszczęśliwie zakochanym bohaterem literackim może być Werter – postać
z „Cierpień młodego Wertera”, powieści epistolarnej z pogranicza oświecenia i romantyzmu, autorstwa Johana Wolfganga Goethego. - analiza tekstu (bez streszczania)
- potwierdzenie tezy lub odpowiedź na pytanie z hipotezy
Np. Historia Wertera uzmysławia, że miłość niszczy człowieka, wywołuje cierpienie i może być powodem podjęcia decyzji o zakończeniu życia. Jest to dowód na to, że zdecydowanie nie warto kochać.
Argument 3:
- tytuł, autor, bohater -> obowiązkowo
Np. Następnym przykładem człowieka, którego spotkała nieodwzajemniona miłość, jest Stanisław Wokulski – główny bohater „Lalki” autorstwa Bolesława Prusa. - epoka, gatunek, inni bohaterowie -> nieobowiązkowo
Np. Następnym przykładem człowieka, którego spotkała nieodwzajemniona miłość, jest Stanisław Wokulski – główny bohater „Lalki”, powieści społeczno-obyczajowej z okresu pozytywizmu, autorstwa Bolesława Prusa. - analiza tekstu (bez streszczania)
- potwierdzenie tezy lub odpowiedź na pytanie z hipotezy
Np. Losy Stanisława Wokulskiego pokazują, że miłość to źródło rozterek, trosk i cierpień, które mogą doprowadzić do próby samobójczej lub nawet samobójstwa. Potwierdza to, że zdecydowanie nie warto kochać.
Zakończenie
- podsumowanie argumentów
Np. Przejmujące i smutne historie Gustawa, Wertera i Wokulskiego to argumenty dowodzące temu, że silne uczucie do drugiego człowieka bywa destrukcyjne. Objawia się ono złymi stanami psychicznymi, a kolejno wtargnięciem na własne życie. - wnioski
Np. Należy w tym miejscu dodać, że miłość nie zawsze jest siłą niszczącą. Taki jej obraz był typowy dla epoki romantyzmu. I tak Werter to bohater oświeceniowo-romantyczny, Gustaw – romantyczny, a Wokulski – romantyczno-pozytywistyczny. Być może, gdyby wymienione postacie żyły w innych czasach (przed XIX wiekiem lub po XIX wieku), ich charaktery, postawy i potrzeby byłyby zupełnie inne. Wówczas mogliby kochać z wzajemnością i być szczęśliwymi. - moje zdanie
Np. Myślę, że prawdziwa miłość nigdy nie jest destrukcyjna, zawsze dodaje siły człowiekowi i uskrzydla go. - potwierdzenie tezy
Np. W innym przypadku, czyli wtedy, kiedy relacja z drugim człowiekiem jest jednoznaczna z cierpieniem, zdecydowanie nie warto kochać.
