Dzisiaj o rzeczy szalenie i niepodważalnie ważnej. Tak ważnej, że trochę mi głupio, że musiała czekać na wyjaśnienie przez prawie pięćdziesiąt postów. Uświadomię, przypomnę lub (mam nadzieję, że w większości wypadków) utwierdzę czytelników Prostego Polskiego, w jakim kraju żyjemy.
Jedyna, oficjalna nazwa naszego państwa to Rzeczpospolita Polska, nie Rzeczypospolita Polska. Skąd więc tendencja do wybierania drugiej, błędnej formy? Stąd, że w odmianie w aż czterech przypadkach gramatycznych poprawna (nie jedynie) jest forma rozpoczęta właśnie od członu rzeczy. Oto poprawnie odmieniona nazwa:
- Mianownik (kto, co) – Rzeczpospolita Polska
- Dopełniacz (kogo, czego) – Rzeczpospolitej lub Rzeczypospolitej Polskiej
- Celownik (komu, czemu) – Rzeczpospolitej lub Rzeczypospolitej Polskiej
- Biernik (kogo, co) – Rzeczpospolitą Polską
- Narzędnik (z kim, z czym) – Rzeczpospolitą lub Rzecząpospolitą Polską
- Miejscownik (o kim, o czym) – Rzeczpospolitej lub Rzeczypospolitej Polskiej
- Wołacz (o) – Rzeczpospolita lub Rzeczypospolita Polska.
Tak więc: nasz kraj to Rzeczpospolita Polska; nie widać przedstawicieli Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej Polskiej; przyglądamy się na mapie Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej Polskiej; widzimy Rzeczpospolitą Polską; nasze plany wiążemy z Rzeczpospolitą/Rzecząpospolitą Polską; myślimy o Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej Polskiej; wołamy – moja najukochańsza Rzeczpospolita/Rzeczypospolita Polsko!
Jak widać, jedyną poprawną formą mianownika jest Rzeczpospolita Polska, a biernika – Rzeczpospolitą Polską. W pozostałych przypadkach mamy dowolność, co oznacza, że możemy zaczynać pierwszy wyraz nazwy od cząstki rzecz lub rzeczy (w wypadku narzędnika rzecz lub rzeczą). Językoznawcy zalecają jednak korzystanie z drugiej możliwości, po to chociażby, żeby odróżnić formę mianownikową od pozostałych.
Już wiemy, gdzie żyjemy?
