You are currently viewing Notatka syntetyzująca – jak napisać?

Notatka syntetyzująca – jak napisać?

Notatka syntetyzująca to zadanie, które jest „pewniakiem” na maturze podstawowej z języka polskiego w „nowej formule”, czyli w formule obowiązującej od 2022 roku. Warto więc dowiedzieć się, jak napisać notatkę syntetyzującą.

Podstawowe informacje dotyczące notatki syntetyzującej:

  • jest ostatnim zadaniem, które pojawia się w pierwszej części testowej, czyli w części „Język polski w użyciu”
  • aby ją napisać, trzeba wcześniej przeczytać i zrozumieć dwa teksty
  • można z niej dostać aż 4 punkty.

Co powinno znaleźć się w notatce syntetyzującej?

W notatce syntetyzującej muszą znaleźć się trzy rzeczy:

  • krótkie streszczenie pierwszego tekstu (trzeba napisać, o czym jest tekst, jakie stanowisko wyraża autor)
  • krótkie streszczenie drugiego tekstu (trzeba napisać, o czym jest tekst, jakie stanowisko wyraża autor)
  • porównanie dwóch tekstów (trzeba napisać, czy stanowiska autorów są podobne/zbieżne czy różne/rozbieżne).

Każda z tych trzech części powinna być zawarta w jednym, dwóch, rzadziej w trzech zdaniach.

Co jeszcze może znaleźć się w notatce syntetyzującej?

W notatce syntetyzującej warto zawrzeć jeszcze dwie rzeczy:

  • temat obu tekstu (warto podać informację, o czym są oba teksty, powinna być krótka i ogólnikowa)
  • wniosek wynikający z analizy obu tekstów (warto napisać, co wynika z obu tekstów).

Podanie tematu obu tekstów bywa traktowane jako obowiązkowe przez wielu polonistów. Inaczej jest w przypadku wniosku – ten niemalże wszyscy traktują jako „dodatek”.

Jakich zwrotów należy użyć w notatce syntetyzującej?

W notatce syntetyzującej należy użyć następujących zwrotów:

  • Autor tekstu pt. „XYZ” dowodzi/zauważa/przekonuje, że…
  • Z kolei autor tekstu pt. „XYZ” podkreśla/zaznacza/wykazuje, że…
  • Rozumowanie autorów jest podobne/zbieżne, gdyż…
  • Rozumowanie autorów jest różne/rozbieżne, gdyż…

Aby przejście od streszczania pierwszego tekstu do streszczania drugiego tekstu było spójne, streszczenie drugiego tekstu warto zacząć od wyrazu „natomiast” lub wyrażenia „z kolei”.

Czy w notatce syntetyzującej można cytować?

W notatce syntetyzującej nie można cytować. Ma ona być w całości pisana własnymi słowami. Należy więc używać:

  • synonimów
  • parafraz
  • uogólnień.

Synonimy w notatce syntetyzującej, czyli co?

Synonimy to wyrazy bliskoznaczne, czyli takie, które znaczą to samo, ale zapisuje się je inaczej.

Wskazówka: Jeśli autor pisze o „pozytywnych i negatywnych aspektach powstawania nowych technologii”, warto w notatce syntetyzującej napisać o „dobrych i złych stronach pojawiania się nowych technologii”.

Parafrazy w notatce syntetyzującej, czyli co?

Parafrazy to wyrażanie tego samego, ale przy użyciu innych wyrazów, omówienie, opisanie czegoś.

Wskazówka: Jeśli autor pisze o „Henryku Sienkiewiczu”, warto w notatce syntetyzującej napisać o „pozytywistycznym pisarzu”.

Uogólnienia w notatce syntetyzującej, czyli co?

Uogólnienia to sprowadzanie jakichś pojęć, opisów do mniej szczegółowej postaci.

Wskazówka: Jeśli na przykład autor pisze o „Adamie Mickiewiczu, Juliuszu Słowackim i Zygmuncie Krasickim”, warto w notatce syntetyzującej napisać o „romantycznych wieszczach”.

Ile wyrazów musi mieć notatka syntetyzująca?

Notatka syntetyzująca musi mieć od 60 do 90 wyrazów. Należy przy tym pamiętać, że:

  • wyrazy jednoliterowe, czyli: „a”, „i”, „o”, „u”, „w”, „z”, liczą się jako jeden wyraz
  • skróty, typu: „np.” czy „pt.”, liczą się jako dwa wyrazy (bo tyle wyrazów ma każdy z tych skrótów)
  • skróty, typu: „itp.” czy „itd.”, liczą się jako trzy wyrazy (bo tyle wyrazów ma każdy z tych skrótów).

Co w sytuacji, kiedy notatka syntetyzująca ma za mało wyrazów?

Napisanie notatki syntetyzującej na zbyt małą liczbę wyrazów skutkuje utratą 1 punktu. Kiedy notatka syntetyzująca ma 59 wyrazów lub mniej, uczniowi „ucina” się 1 punkt.

Co w sytuacji, kiedy notatka syntetyzująca ma za dużo wyrazów?

Napisanie notatki syntetyzującej na zbyt dużą liczbę wyrazów skutkuje utratą 1 punktu. Kiedy notatka syntetyzująca ma 91 wyrazów lub więcej, uczniowi „ucina” się 1 punkt.

Ile punktów można dostać za notatkę syntetyzującą?

Za notatkę syntetyzującą można dostać maksymalnie 4 punkty. Za merytorykę (czyli treść) przyznaje się maksymalnie 3 punkty, z kolei za język, ortografię i interpunkcję (czyli poprawność) – maksymalnie 1 punkt.

Ile błędów można popełnić w notatce syntetyzującej?

Aby otrzymać 1/1 punkt w kategorii „poprawność” w notatce syntetyzującej, można popełnić maksymalnie 2 błędy: językowe, ortograficzne i interpunkcyjne.

Gdzie można znaleźć wzorcowe notatki syntetyzujące?

Wzorcowe notatki syntetyzujące znajdują się na oficjalnej stronie CKE. Można tam znaleźć zarówno arkusze maturalne (pytania), jak i klucze odpowiedzi.

Notatka syntetyzująca z matury z 2023 roku (maj) – wzorcowa notatka syntetyzująca z klucza odpowiedzi CKE

Autorki rozważają pozytywne i negatywne skutki masowej turystyki. Krzemińska podkreśla, że masowa turystyka pozytywnie – duchowo i materialnie – wpływa na człowieka i otaczający go świat. Zarazem dostrzega, że może ona stać się przyczyną między innymi degradacji rodzimych kultur. Z kolei Stanisławska akcentuje negatywne skutki umasowienia turystyki, zwracając uwagę, że stać się ona może przyczyną uprzedmiotowienia turysty oraz członków lokalnych społeczności. Zauważa jednak przy tym, że turystyka umożliwia kontakt z inną kulturą, co może pozytywnie wpłynąć na człowieka. Obie autorki widzą zatem, że masowa turystyka jest zjawiskiem korzystnym i niekorzystnym równocześnie.

Notatka syntetyzująca z matury poprawkowej z 2023 roku (sierpień) – wzorcowa notatka syntetyzująca z klucza odpowiedzi CKE

Łukasz Kwiatek i Robert Piechowicz w swoich tekstach rozważają związek myślenia z językiem. Proces myślenia dokonuje się w języku, który określany jest jako „mentalski” lub „myśleński”. Zdaniem Łukasza Kwiatka istotą języka myśli jest porządkowanie wyobrażeń człowieka o świecie za pomocą zdań budowanych w języku ojczystym. Robert Piechowicz twierdzi, że proces myślenia często przebiega szybciej niż wyrażenie myśli za pomocą słów, dlatego myślenie – wbrew powszechnemu przekonaniu – nie jest tylko rodzajem cichego mówienia do siebie, ponieważ język myśli składa się z umysłowych odpowiedników przedmiotów i zjawisk, czyli reprezentacji pojęć.

Inne przykłady notatek syntetyzujących

Czy masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące tego, jak powinna wyglądać notatka syntetyzująca na maturze? Jeśli tak, napisz do mnie! ?

Ocena

Średnia ocena: 5 / 5. Liczba głosów: 9

Małgorzata Woźna

Małgorzata Woźna – magister filologii polskiej oraz kultury i praktyki tekstu, korepetytorka, korektorka i copywriterka, autorka bloga Prosty Polski, na którym od 2016 roku publikuje artykuły dotyczące języka polskiego. Pomaga uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych uporać się z trudnymi zagadnieniami literackimi i językowymi. Daje wskazówki Polakom na temat poprawności problematycznych form.
Powiadomienia o komentarzach
Powiadom o
guest
0 komentarzy
najnowszy
najstarszy oceniany
Inline Feedbacks
Pokaż wszystkie komentarze.