Wstęp (przedstawienie tematu, teza, definicja pojęcia z tematu)
Warto zastanowić się nad tym, jak wprowadzanie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie całego dzieła. Taki zabieg był, jest i z całą pewnością będzie wykorzystywany przez twórców tekstów kultury, w tym literatury. Dzieje się tak dlatego, że włączanie do utworów elementów fantastycznych znacząco wpływa na przesłanie całego dzieła. Czasami może to nawet kompletnie zmienić jego wydźwięk, sprawić, że treść będzie niezwykle ważna dla dużej grupy ludzi bądź całego społeczeństwa. Opisywane elementy to motywy, które różnią się od rzeczywistych, są nadrealne, nadnaturalne, nadprzyrodzone, niespotykane, niecodzienne.
Argument pierwszy (odwołanie do pierwszego fragmentu Wesela i do całej lektury)
W podanym fragmencie (akt I, scena 36) dramatu symbolicznego pod tytułem „Wesele” autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, który został napisany w Młodej Polsce, przedstawiona została rozmowa Racheli (jej pierwowzorem była Pepa Singer) z Poetą (jego pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer). Miłośnicy poezji rozmawiali o chochole – początkowo zainteresowana nim była wyłącznie dziewczyna, później pałuba stała się ciekawa także dla mężczyzny. Chochoł został nazwany przez Rachelę „nadprzyrodzoną Mocą”, miał zapowiadać według niej „dziwy”, które można rozumieć jako rzeczy niezwykłe, fantastyczne. Wprowadzenie tego nadnaturalnego stworzenia wpłynęło na przebieg całego aktu drugiego, czyli nocy z 20 na 21 listopada 1900 roku, i sprawiło, że „Wesele” okazało się utworem istotnym dla wszystkich Polaków żyjących nie tylko w XX, ale także w XXI wieku. Po przybyciu chochoła do chaty bronowickiej pojawiło się wiele zjaw, upiorów i duchów (np. upiór Jakuba Szeli, błazen Stańczyk czy rycerz Zawisza Czarny), które ukazywały lęki i marzenia gości weselnych, a co za tym idzie – bolączki i pragnienia całego, uciemiężonego społeczeństwa polskiego.
Argument drugi (odwołanie do drugiego fragmentu Wesela i do całej lektury)
W drugim fragmencie (akt II, scena 9) opisywanego dramatu młodopolskiego ukazana została rozmowa Poety (jego pierwowzorem, jak wspomniano powyżej, był Kazimierz Przerwa-Tetmajer) z Rycerzem (chodzi tu o bohatera ze średniowiecza – Zawiszę Czarnego z Garbowa). Pierwszy z nich to postać realistyczna, a drugi – fantastyczna. Poeta nie wiedział, z kim rozmawia, zadawał pytania o tożsamość zjawy, z kolei Rycerz nieustannie mówił o potrzebie wszczęcia jakichś działań: „Na koń, zbudź się, ty żak, / ty lecieć masz jak ptak! […]”. Zawisza Czarny odwoływał się do bohaterskich czynów przodków swojego rozmówcy: „Witołd, Zawisza, Jagiełło! […] Olbrzymów dzieło”. Ta rozmowa z duchem, czyli z postacią fantastyczną, znacząco wpłynęła na przesłanie całego dzieła – wskazała, z czym Polacy mieli największe problemy w obliczu zniewolenia. Był to dekadentyzm (charakteryzujący przede wszystkim inteligentów), czyli kompletny brak energii do działania, wszechogarniająca niemoc, apatia, bierność, depresyjność. Uzmysłowienie sobie szkodliwości tej wady mogło pobudzić Polaków do refleksji, wstrząsnąć nimi, a wreszcie – nakłonić do zmiany postaw i zachowań.
Argument trzeci (odwołanie do tekstu kultury – Dziady, cz. II)
Elementy fantastyczne znajdują się także w dramacie niescenicznym pod tytułem „Dziady” cz. II autorstwa Adama Mickiewicza, który został napisany w romantyzmie. W utworze głównymi bohaterami są duchy przybywające do przycmentarnej kaplicy w Dzień Zaduszny. Były to kolejno: aniołki Józia i Rózio (duchy lekkie), Widmo Złego Pana (duch ciężki), pasterka Zosia (duch pośredni), Widmo Młodzieńca (tajemniczy duch). Zjawy rozmawiały z Guślarzem oraz z chórem wieśniaków i wieśniaczek, opowiadały swoje historie, mówiły o potrzebach, wyrażały prośby. Najważniejsze jednak było to, że pojawienie się tych fantastycznych postaci pozwoliło wierzyć ludziom żyjącym w pierwszej połowie XIX wieku w istnienie życia pozaziemskiego, a także w to, że dobro popłaca, a zło (popełnione zbrodnie) zawsze spotyka sprawiedliwa kara. Umieszczone w „Dziadach” wileńsko-kowieńskich motywy nadrealne dawały więc nadzieję społeczeństwu, że po śmierci coś jest, że istnieje jakaś siła wyższa, która obiektywnie ocenia ludzkie życie – wynagradza je bądź karze. Zdecydowanie trudno byłoby stworzyć takie przesłanie, posługując się wyłącznie realizmem.
Zakończenie (podsumowanie argumentów, potwierdzenie tezy, wnioski, własne zdanie)
Jak widać na podstawie analizy „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego i „Dziadów” cz. II Adama Mickiewicza, włączanie do utworów elementów fantastycznych znacząco wpływa na przesłanie całego dzieła. Czasami może to nawet kompletnie zmienić jego wydźwięk, sprawić, że treść będzie niezwykle ważna dla dużej grupy ludzi (jak w przypadku prostego ludu żyjącego w romantyzmie) bądź całego społeczeństwa (jak w przypadku Polaków wyczekujących od przeszło stu lat niepodległości). Fantastyka sprawia, że dany utwór można rozpatrywać dwupłaszczyznowo – na płaszczyźnie realistycznej, dosłownej i na płaszczyźnie nierealistycznej, metaforycznej. Poszerza więc ona możliwości interpretacyjne i najbanalniej sprawia, że dzieło jest ciekawsze.
