Matura ustna z języka polskiego to egzamin, który trwa około 30 minut. Uczniowie losują zadanie oparte na jednym z trzech tekstów kultury, są to:
– teksty literackie (najczęściej fragment lektury lub wiersz)
– teksty językowe (najczęściej artykuł pisany przez językoznawcę)
– teksty ikonograficzne (najczęściej obraz lub plakat).
W przypadku wylosowania tekstu literackiego uczeń proszony jest o omówienie podanego tekstu (np. fragment lektury, wiersz) pod kątem polecenia i nawiązanie do tekstów kultury (minimum dwóch). Zdarza się, że uczeń musi przeanalizować podany fragment lektury obowiązkowej (lektury z gwiazdką), odwołać się co całości lektury i do co najmniej jednego tekstu kultury.
Przykładowe tematy tekstów literackich:
– Jakie recepty na szczęśliwe życie można znaleźć w tekstach kultury? Odpowiedz, odwołując się do Pieśni IX Jana Kochanowskiego oraz do innych tekstów kultury.
– Jak w tekstach kultury może być uwznioślona zwyczajność? Omów zagadnienie, odwołując się do przytoczonego fragmentu i do całości Pana Tadeusza Adama Mickiewicza oraz do innego tekstu kultury.
– Jak opisy przyrody w tekstach kultury mogą odzwierciedlać przeżycia wewnętrzne bohaterów? Odpowiedz, odwołując się do podanego fragmentu ballady Król Olch Johanna Wolfganga Goethego oraz do innych tekstów kultury.
– Czemu służą ukazywane w kulturze obrazy idealnego świata? Odpowiedz, odwołując się do fragmentu powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego oraz do innych tekstów kultury.
– Krytyka wad Polaków jako temat tekstów kultury. Omów zagadnienie na podstawie podanego fragmentu Wesela Stanisława Wyspiańskiego, całego utworu oraz innego tekstu kultury.
– W jaki sposób w tekstach kultury przedstawiane bywa dzieciństwo? Omów zagadnienie, odwołując się do podanego wiersza Dzieciństwo Leopolda Staffa oraz do innych tekstów kultury.
