Młoda Polska
(modernizm, neoromantyzm)
- Młoda Polska – nazwa jest analogiczna do Młodych Niemiec, Młodej Francji, Młodej Skandynawii.
- Początek Młodej Polski – 1880 rok – śmierć Flauberta (wielkiego pisarza pozytywistycznego) lub 1880 rok – debiuty modernistów.
- Koniec Młodej Polski – 1914 rok – początek I wojny światowej lub1918 rok – koniec I wojny światowej.
Prosto: Młoda Polska obejmuje lata 1880 – 1914/1918.
Młoda Polska – nazywa się ją również: modernizmem, neoromantyzmem, dekadentyzmem, symbolizmem. Młoda Polska odrzuciła ideały i filozofię pozytywistyczną, zwracając się w stronę założeń romantyzmu. Dominowało przekonanie o kryzysie wartości mieszczańskiego świata, bunt przeciwko obyczajowości i moralności mieszczańskiej. Artyście i sztuce przyznawano w tej epoce szczególne znaczenie. W pierwszej fazie jej rozwoju przeważały nastroje dekadenckie, które po 1905 roku zostały zastąpione hasłami aktywizmu. Ideowe założenia epoki ukształtowały się w nawiązaniu do filozofii Arthura Schopenhauera (schopenhaueryzm), Friedricha Nietzschego (nietzscheanizm) i Henri’ego Bergsona (bergsonizm). Charakterystycznymi dla Młodej Polski prądami estetycznymi były: impresjonizm, symbolizm, parnasizm, naturalizm oraz estetyzm, czyli głoszenie idei sztuki dla sztuki.
Pytania na sprawdzian z Młodej Polski:
1) Podaj synonimiczne nazwy Młodej Polski, czas jej trwania i założenia filozoficzne.
2) Wskaż cechy następujących kierunków artystycznych: naturalizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm.
3) Scharakteryzuj podstawę dekadencką na podstawie wybranych wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
4) Opisz rolę poety i poezji widoczną w lirykach młodopolskich.
5) Podaj cechy dramatu młodopolskiego.
6) Napisz, czym jest symbolizm, odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
7) Wyjaśnij znaczenie tytułu Jądro ciemności.
8) Opisz problematykę etyczną poruszoną w utworze Jądro ciemności autorstwa Josepha Conrada.
9) Scharakteryzuj warstwy społeczne opisane w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (chłopi, inteligencja, duchowieństwo, mniejszość żydowska).
10) Scharakteryzuj zjawisko dekadentyzmu, odwołaj się do Wesela (sprawdź także listę 90 pytań i odpowiedzi na sprawdzian z „Wesela”).
11) Scharakteryzuj zjawisko chłopomanii, odwołaj się do Wesela.
12) Wymień pięć postaci wizyjnych z Wesela.
13) Wymień pięć symboli z Wesela.
14) Opisz rolę sztuki i poety na podstawie wybranych manifestów poetyckich Młodej Polski.
15) Opisz Wesele jako dramat realistyczny.
16) Opisz Wesele jako dramat symboliczny.
17) Przeanalizuj i zinterpretuj wiersz Koniec wieku XIX Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
18) Przeanalizuj i zinterpretuj wiersz Nie wierzę w nic Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
19) Przeanalizuj i zinterpretuj wiersz Krzak dzikiej różny w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza.
20) Przeanalizuj i zinterpretuj wiersz Dies irae Jana Kasprowicza.
21) Przeanalizuj i zinterpretuj wiersz Deszcz jesienny Leopolda Staffa.
22) Scharakteryzuj Tomasza Judyma.
23) Scharakteryzuj Joannę Podborską.
