Przy okazji dzisiejszego wpisu poznacie jedno z tych „mądrych słówek”, co to je można użyć w towarzystwie i zabłysnąć językową erudycją. Mowa o redundancji, czyli nadmiarze. W języku mamy dwa rodzaje redundancji: pleonazmy oraz tautologie. Dla przeciętnych śmiertelników niczym się one nie różnią, są to wyrażenia synonimiczne. Moi czytelnicy jednak zdecydowanie zwykli nie są. Pochłaniają językową wiedzę już od dziesięciu postów, więc dzisiaj w zasłużoną nagrodę posiądą wiedzę na temat tego, jak rozróżnić pleonazm od tautologii.
Pleonazmy i tautologie to błędne konstrukcje językowe, których wyrazy znaczą dokładnie to samo. Potocznie są nazywane „masłem maślanym”. Pleonazmy cechuje to, że ich konstrukcje połączone są ze sobą relacją nadrzędno-podrzędną, a tautologie współrzędną.
Pleonazmy:
- wracać z powrotem – wracać po raz pierwszy się nie da, z powrotem jest więc zbędne
- krótka wzmianka – wzmianka z natury jest krótka, długie są elaboraty
- fakt autentyczny – nie ma faktów nieautentycznych
- epidemia masowa – epidemia nie dotyczy jednostek, w wypadku epidemii zawsze chodzi o masę
- miesiąc maj – miesięcy mamy dwanaście, wszyscy znamy ich nazwy, więc nikogo nie trzeba uświadamiać, że mówiąc maj, mamy na myśli właśnie nazwę miesiąca
- okres czasu – w tym kontekście nie możemy mieć na myśli niczego innego niż czas
- miasto Wrocław – kiedy słyszymy Wrocław, wiemy przecież, że nie chodzi o wieś
- spadać w dół – w górę nigdy nie spadniemy, choćbyśmy się nie wiem jak starali
- unieść się w górę – nie ma sposobu na unoszenie się w dół
- mimika twarzy – żadna inna część ludzkiego ciała prócz twarzy, stety lub niestety, mimiki nie ma
- nałogowy alkoholik/narkoman – alkoholizm i narkomania z definicji są przecież nałogami
- numer NIP – NIP oznacza numer identyfikacji podatkowej, mówiąc numer NIP, mówimy: numer numer identyfikacji podatkowej
- wydawnictwo PWN – PWN to skrót od Polskiego Wydawnictwa Naukowego, mówiąc wydawnictwo PWN, mówimy: wydawnictwo Polskie Wydawnictwo Naukowe
- artykuły AGD – AGD w rozwinięciu to artykuły gospodarstwa domowego, mówiąc artykuły AGD, mówimy artykuły artykuły gospodarstwa domowego
- zabić na śmierć – na życie nie zabijamy, chyba że wieczne 😉
Tautologie:
- geneza i pochodzenie – geneza to synonim pochodzenia, trzeba się więc na coś zdecydować
- krótko i węzłowato – identycznie jak wyżej, wybór należy do Was
- tworzenie i produkcja – cechą produkcji jest przecież tworzenie czegoś
- ranga i znaczenie – albo ranga, albo znaczenie, tego typu chwalenie się znajomością synonimów nie przynosi porządanych skutków
- poprawa i polepszenie – bez zmian – albo poprawa, albo polepszenie
- bardziej mądrzejszy – to rodzaj wspominanej niedawno kontaminacji, poprawnie będzie po prostu mądrzejszy
- bardziej ładniejszy – podobna sytuacja jak w bardziej mądrzejszym, wystarczy powiedzieć ładniejszy
- ale jednak wydaje mi się że – ale wydaje mi się, że albo jednak wydaje mi się, że
- i jeszcze w dodatku – albo i, abo jeszcze, albo w dodatku
- zbudujemy tu budynek, który zostanie zbudowany w przyszłym roku – to już nie konstrukcja, a całe tautologiczne wypowiedzenie, które najprościej można by przekształcić tak: w przyszłym roku stanie tu budynek.
Wniosek jest następujący – redundancja komplikuje Nam życie, a już niewątpliwie wydłuża czas Naszego mówienia. Uparcie apeluję – mówmy prosto, co jak się po raz kolejny okazuje, będzie oznaczało poprawnie.
