Przemówienie to dłuższa forma wypowiedzi zaliczana do tak zwanych wypowiedzi argumentacyjnych. Na egzaminie ósmoklasisty co roku pojawia się jakaś wypowiedź argumentacyjna. Może to być właśnie wspomniane przemówienie albo rozprawka. W związku z tym każdy ósmoklasista powinien znać schemat pisania tych wypowiedzi. Jak stać się ekspertem w pisaniu przemówień? Warto zacząć od przyswojenia najważniejszych rzeczy dotyczących pisania przemówienia, czyli od schematu przemówienia, który został opisany poniżej.
Z poniższej notatki dotyczącej pisania przemówień dowiesz się:
Co to jest przemówienie?
Przemówienie to oficjalna wypowiedź przygotowana na konkretną okoliczność, jest skierowane do słuchaczy.
Jaki jest cel przemówienia?
Celem przemówienia jest zaprezentowanie swojego stanowiska i przekonanie do niego słuchaczy.
Jak powinno być zbudowane przemówienie?
Przemówienie powinno składać się z nagłówka (zwrotu do adresatów) i czterech akapitów (akapity pierwszy i czwarty powinny być krótsze, a akapity drugi i trzeci powinny być dłuższe).
W jaki sposób można zwrócić się do adresatów w przemówieniu?
W przemówieniu można zwrócić się do adresatów następująco:
- Drodzy Uczniowie!
- Drogie Koleżanki, drodzy Koledzy!
- Moi mili!
- Szanowni Państwo!
Uwaga! Po zwrocie do adresatów można postawić wykrzyknik (wtedy treść przemówienia zaczynamy dużą literą) lub przecinek (wtedy treść przemówienia zaczynamy małą literą).
Pierwszy akapit przemówienia – co w nim zawrzeć?
W pierwszym akapicie przemówienia należy zawrzeć:
- temat (o czym będę mówić)
- motywację (dlaczego będę o tym mówić)
- tezę (jakiego stanowiska będę bronić).
Uwaga! Temat i teza to elementy obowiązkowe (muszą się pojawić), a motywacja to element nieobowiązkowy (nie musi się pojawić).
Drugi akapit przemówienia – co w nim zawrzeć?
W drugim akapicie przemówienia należy zawrzeć:
- argument (zdanie potwierdzające słuszność mojej tezy)
- przykład (historię bohatera literackiego, która ilustruje mój argument)
- wniosek cząstkowy (moje przemyślenie podsumowujące akapit).
Uwaga! Jedna książka, o której będę pisać, musi znajdować się na liście lektur obowiązkowych.
Trzeci akapit przemówienia – co w nim zawrzeć?
W trzecim akapicie przemówienia należy zawrzeć:
- argument (zdanie potwierdzające słuszność mojej tezy)
- przykład (historię bohatera literackiego, która ilustruje mój argument)
- wniosek cząstkowy (moje przemyślenie podsumowujące akapit).
Uwaga! Druga książka, o której będę pisać, może, ale nie musi znajdować się na liście lektur obowiązkowych.
Czwarty akapit przemówienia – co w nim zawrzeć?
W czwartym akapicie przemówienia należy zawrzeć:
- podsumowanie argumentów i/lub przykładów
- wniosek lub wnioski końcowe
- podziękowanie za możliwość wystąpienia i/lub wysłuchanie.
Jakie środki językowe warto zastosować w przemówieniu?
W przemówieniu warto zastosować takie środki językowe jak:
- metafory
- porównania
- powtórzenia
- pytania retoryczne
- wykrzyknienia.
Uwaga! W przemówieniu można też stosować cytaty. Należy wziąć je w cudzysłów i zadbać o to, by były dokładnie w takiej formie, w jakiej zapisał je autor.
Metafory w przemówieniu – przykłady:
- Kierowanie się sercem pozwoli nam znaleźć się na właściwej ścieżce życia.
- Nie stójcie w miejscu, cały czas idźcie naprzód.
Porównania w przemówieniu – przykłady:
- Kiedy jesteście czegoś ciekawi, pytajcie – tak jak robił to Mały Książę.
- Gdy ktoś postępuje tak jak Scrooge, skazuje się na samotność.
Powtórzenia w przemówieniu – przykłady:
- Pomaganie uszczęśliwia innych, pomaganie pozwala nam być spełnionymi, wreszcie – pomaganie czyni nas prawdziwie ludzkimi.
- Takiego zachowania nie powinien dopuścić się żaden, naprawdę żaden człowiek.
Pytania retoryczne w przemówieniu – przykłady:
- Jesteście ciekawi, jak tego dokonać?
- Zastanawiacie się, jak to w ogóle jest możliwe?
Wykrzyknienia w przemówieniu – przykłady:
- Nigdy o tym nie zapominajcie!
- Pamiętajcie, że i Wy możecie dawać takie lekcje innym!
Jak sprawić, by rozwinięcie przemówienia różniło się od rozwinięcia rozprawki?
Aby rozwinięcie przemówienia różniło się od rozwinięcia rozprawki, warto stosować:
- czasowniki i zaimki w pierwszej osobie liczby mnogiej (my)
- czasowniki i zaimki w drugiej osobie liczby mnogiej (Wy)
- tryb rozkazujący.
Czasowniki i zaimki w pierwszej osobie liczby mnogiej (my) w przemówieniu – przykłady:
- czasowniki: musimy, powinniśmy, zauważamy
- zaimki: my, nasze, naszym.
Uwaga! Czasowniki i zaimki w pierwszej osobie liczby mnogiej (my) piszemy małymi literami.
Czasowniki i zaimki w drugiej osobie liczby mnogiej (Wy) w przemówieniu – przykłady:
- czasowniki: chcecie, dostrzegacie, widzicie
- zaimki: Wy, Wasze, Waszym.
Uwaga! Czasowniki i zaimki w drugiej osobie liczby mnogiej (Wy) – dużymi literami.
Tryb rozkazujący w przemówieniu – przykłady:
- bądźcie uważni, pomyślcie sami, zauważcie, że…
A jeśli chcesz więcej informacji na temat przemówienia na egzaminie ósmoklasisty…
Sprawdź!
Jak powinny wyglądać wzorcowe przemówienia na egzaminie ósmoklasisty?
Dowiedz się!
Jakie mogą pojawić się tematy przemówień na egzaminie ósmoklasisty?
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że na świecie istnieje sprawiedliwość.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Balladyna”
- „Świtezianka”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że ambicja może być również wadą.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Balladyna”
- „Artysta”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że nie warto krzywdzić innych ludzi.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Balladyna”
- „Quo vadis”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że błądzić jest rzeczą ludzką.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Dziady” cz. II
- „Pan Tadeusz”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że warto pomagać innym.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Dziady” cz. II
- „Opowieść wigilijna”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że warto prosić o pomoc.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Dziady” cz. II
- „Quo vadis”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że wojna jest złem i nigdy nie powinna się powtórzyć.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Kamienie na szaniec”
- „Chłopcy z Placu Broni”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że wolność jest najwyższą wartością.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Kamienie na szaniec”
- „Reduta Ordona”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że młodość bywa niezwykle trudnym okresem w życiu człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Kamienie na szaniec”
- „Syzyfowe prace”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że samotność czasem ma pozytywny wpływ na życie człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Latarnik”
- „Opowieść wigilijna”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że każda podróż czegoś uczy.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Latarnik”
- „Mały Książę”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że nigdy nie należy się poddawać.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Latarnik”
- „Mały Książę”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że podróże wzbogacają człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Mały Książę”
- „Latarnik”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że dorastanie to trudny i ważny czas w życiu każdego człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Mały Książę”
- „Syzyfowe prace”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że prawdziwa przyjaźń wymaga poświęceń.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Mały Książę”
- „Kamienie na szaniec”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że nigdy nie jest za późno na zmianę.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Opowieść wigilijna”
- „Pan Tadeusz”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że podstawą człowieczeństwa jest dostrzeganie innych ludzi.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Opowieść wigilijna”
- „Dziady” cz. II
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że warto przestrzegać tradycji i obyczajów.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Opowieść wigilijna”
- „Pan Tadeusz”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że każdy ma szansę zmienić swoje postępowanie.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Pan Tadeusz”
- „Quo vadis”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że Polska to piękny kraj.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Pan Tadeusz”
- „Latarnik”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że rodzina stanowi jedną z najważniejszych wartości w ludzkim życiu.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Pan Tadeusz”
- „Opowieść wigilijna”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że wiara czyni człowieka silniejszym.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Quo vadis”
- „Syzyfowe prace”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że dobro zawsze zwycięża, a zło zostaje ukarane.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Quo vadis”
- „Dziady” cz. II
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że miłość przynosi dobro i jest w stanie zmienić człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Quo vadis”
- „Zemsta”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że książki mogą być drogowskazem w życiu człowieka.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Syzyfowe prace”
- „Latarnik”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że bohaterowie literaccy mogą być wzorem dla współczesnej młodzieży.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Syzyfowe prace”
- „Kamienie na szaniec”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że nauczycielem może być nie tylko ten, który uczy w szkole.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Syzyfowe prace”
- „Mały Książę”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że zgoda buduje, a niezgoda rujnuje.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Zemsta”
- „Pan Tadeusz”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że spór może mieć również pozytywne konsekwencje.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Zemsta”
- „Pan Tadeusz”
- Napisz przemówienie skierowane do koleżanek i kolegów, w którym przekonasz słuchaczy, że miłość to niezwykle silne uczucie, które może przezwyciężyć wiele przeszkód.
Propozycje utworów literackich, do których można się odwołać:- „Zemsta”
- „Quo vadis”
Mam nadzieję, że po zapoznaniu się z powyższym schematem przemówienia, każdy uczeń szkoły podstawowej poradzi sobie z pisaniem tej formy wypowiedzi. Gdybyście mieli jednak jakieś pytania czy wątpliwości – piszcie w komentarzach! 😊
PS Jak myślicie, czy w tym roku pojawi się właśnie przemówienie na egzaminie ósmoklasisty?