Pleonazmy i tautologie to jedne z najczęściej popełnianych błędów językowych. W obu przypadkach mamy do czynienia z redundancją, czyli z nadmiarem. Można to ująć prościej – i pleonazmy, i tautologie to błędy językowe polegające na tym, że do jakiegoś wyrażenia dodajemy zbędne słowo, czyli powtarzamy to, co zostało już powiedziane.
Cały czas mówimy o dwóch różnych terminach – pleonazmie i tautologii. Czym tak właściwie te błędne konstrukcje językowe różnią się od siebie? Wyjaśniam poniżej.
Pleonazmy to błędy językowe polegające na redundancji, wyrazy w pleonazmach są ze sobą połączone relacją nadrzędno-podrzędną. W związku z tym jeden wyraz jest ważniejszy od drugiego, a żeby mówić poprawnie, wystarczy pozbyć się wyrazu podrzędnego, czyli mniej ważnego. Przykłady pleonazmów:
- artykuły AGD
- banalnie proste
- cięta riposta
- cofać do tyłu/wstecz
- dobra renoma
- epidemia masowa
- fakt autentyczny
- kontynuować dalej
- krótka wzmianka
- martwy trup
- masło maślane
- miasto Warszawa
- miesiąc czerwiec
- mimika twarzy
- nałogowy alkoholik/narkoman/zakupoholik/seksoholik
- numer NIP
- okres czasu
- pełny komplet
- sędziwy starzec
- spadać w dół
- tworzyć utwór
- unieść się w górę
- wracać z powrotem
- wydawnictwo PWN
- wzajemna współpraca
- zabić na śmierć.
Tautologie to błędy językowe polegające na redundancji, wyrazy/wyrażenia w tautologiach są ze sobą połączone relacją współrzędną. Znaczy to, że oba wyrazy/wyrażenia są tak samo ważne, a żeby mówić poprawnie, należy pozbyć się jednego z nich (obojętnie którego). Przykłady tautologii:
- ale jednak wydaje mi się, że
- bardziej ładniejszy/mądrzejszy/zdolniejszy
- geneza i pochodzenie
- i jeszcze w dodatku
- kondycja i stan
- krótko i węzłowato
- miło i sympatycznie
- moc i siła
- najlepszy i optymalny
- niezawisły i suwerenny
- polepszenie i poprawa
- produkcja i tworzenie
- ranga i znaczenie
- tylko i wyłącznie.
Jakie inne pleonazmy i tautologie znacie? Jaką błędną konstrukcję pleonastyczną bądź tautologiczną słyszycie najczęściej?
